وه‌تووێـژ وه‌گه‌رد دۆکتـۆر
عه‌لی ئـوڵفه‌تی؛ شاعر ناسیاێ کورد:
شێعر کوردی ته‌مسق‌ته‌رین ئشـق ژیان منه
مۆحه‌مه‌د جه‌واد جه‌لیلیان
ئه‌ده‌بیات کوردی له سه‌رده‌م هاوچه‌رخ و له زاراوه‌ێ
کوردی خوارین، ساڵه‌یل فره‌ێگه که وه ده‌سمێیه‌ت خاون بیره‌یل ده‌سڵات دارێگ،
ره‌وت دیاری خوه‌ێ پـێا کردێه و ئڕا بانان خاسێگ وه‌ره‌و نووا چوود. بێ گومان ئه‌گه‌ر
بتـوایم له شاعر ناسیا و جیاوازێگ پێشروو بێـه‌یمن که گامه‌یل به‌نرخ و گه‌وراێگ
له ئێ باوه‌ته هێـز داێـه؛ باێه‌س وه دۆکتـۆر عه‌لی ئـوڵفه‌تی ئاماژه بکه‌یم.
وه راس ئوڵفه‌تی، ناو دیاریـێگ ئڕا ته‌مام به‌رده‌نگه‌یل
ئه‌ده‌بیات کوردی له ناوچه‌یل کرماشان و ئیلامه.
عه‌لی ئوڵفه‌تی جیا له یه ک وه گه‌رد پرتووکه‌یل پڕهاز
و جیاواز، شوون پاێ خوه‌ێ له شێعر هاوچه‌رخ فارسی دیاری کردێه؛ تا ئێرنگه به‌رهه‌مه‌یل
کوردی فره‌ێگ له هه‌ر دۆ باوه‌ت شێعر کڵاسیک و شێعر ئازاد بڵاو کردێه ک تـۊیه‌نم
وه کتاوه‌یل: گه‌رمه‌شین، گیان، گه‌رمێیان وه شیوه‌ێ کڵاسیک و کتاوه‌یل: سانه‌ناو،
سزیان وه‌فر و سرۊت باشوور له مژار ئازاد ئاماژه بکه‌یم. هه‌رکام له ئێ کتاوه‌یله
کارگه‌ری تایبه‌ت به خوه‌ێیان داشتنه. دۆکتـۆر ئوڵفه‌تی جیا له رێـگاێ شێعره‌و،
کارگه‌ری فره‌ێگ له بان مۆسیقاێ کوردی له زاراوه‌ێ که‌ڵهوڕی داشتـێـه.
وه‌ت و وێـژ ئیمه وه‌گه‌رد ئێ شاعر و نووسه‌ر خاون ناوه؛
پێشکه‌ش وه به‌رده‌نگه‌یل هه‌نین بوود:
ـ
شێعر کوردی ته‌مسق ته‌رین چشت ژیان منه؛ هه‌ر له سه‌رده‌م
مناڵییه‌و من وه باوه‌ت شیعر یه‌ێ هه‌ست و شه‌وق جیاوازێگ داشتم. یه‌ێ ئه‌زره‌ته‌مه‌نی
و نـۆستالـۆژیاێگ هه‌میشه وه‌ل منا بـۊ ک ئڕا ئێ زوانه وه پێ نیه‌نـۊسیه‌ێـد و
نیه‌خوه‌نیه‌ێـد؟ چه وه سه‌رێ هاتـێـه؟ ک تـۊیه‌نم بـۊشم ئه‌و به‌شه، به‌ش
ژیان فـۆلکـلـۆر من له ئاوای وه حساو تیه‌ێـدن و ئێ ژیانه فره‌یش ئڕام گرنگ بـۊ.
به‌ڵام له مژار شیعر، من جیا له زاراوه‌ێ که‌ڵهـوڕی و گه‌په‌یلێگ
له‌واێ به‌یت هه‌ڵوه‌سی و شێعره‌یل کڵاسیک و فـۆلکلـۆر؛ یه‌کم جار له مناڵی وه‌ل
یه‌کێگه‌و له سه‌رپـێڵ کارگه‌ری کردم ک له شێعره‌یل «عه‌بدۆلا په‌شێو» و
«شێرکۆبێکه‌س» ئڕام وه‌ت و هه‌ست که‌دم یانه ئڕاێ من فره ره‌نگین بـۊن. تـۊیه‌نم
بـۊشم له ئه‌و سه‌رده‌مه که من هڵایه له ته‌من ده ـ
یانزه ساڵان بـۊم؛ لان که‌م له کرماشان و له به‌ێن هاوبه‌ره‌یل خوه‌م، هیچ که‌س
عه‌بدۆلا په‌شێو نه‌ناسی و هه‌ر له ئه‌و ته‌مه‌ن ده ـ یانزه ساڵانه تـۊیه‌نستم
زاراوه‌ێ سوورانی هالی بووم و هه‌ر ئێ باوتیشه بـۊیه مدوو یه ک بتووام بنـۊسم.
ــ بێ گومان شوون پاێ شێعره‌یل جنابد له ژیان گه‌ل کورد
وه خاسی دیاریه؛ یه‌ێ شاعـر وه چ شیوه‌ێگ تـۊیه‌نێـد هه‌م له باوه‌ت شێعر
ئاوانگارد قسه‌یل فره‌ێگ ئڕا وه‌تن داشتوود و هه‌م له ناوبه‌ێن زوورم مه‌ردم به‌رده‌نگه‌یل
فره‌ێگ بێاشتوود و شوون کارێ بگـرن؟
وه راس له‌ێره وه یه‌ێ چشت باێه‌س ئاماژه بکه‌م؛ ئیمه
یه‌ێ بـڕ هاوچه‌رخ بـۊمن ک هاتیمه ناو گه‌پ شێعر و له تفاق جیاوازێگ که‌فـتـۊمن.
تووام که بێشتر ئێ گه‌په شییه‌و بکه‌م؛ کار گه‌وراێگ که هاونه‌سڵه‌یل و هاوچه‌رخه‌یل
ئیمه وه یه‌که‌و ئه‌نجام دایم یه بـۊ ک هاتیمن هه‌ر ئه‌و نوورگه ک «بوودریار»
له‌باره‌ێ مژار میدیا داشتـێه؛ له ناو باوه‌ت شێـعر له کرماشان وه رێ بردیم.
ئیمه بێ گومان هاتیم ئڕاێ شێـعر به‌رده‌نگ کووه‌و کردیم. ئیمه له دریژاێ
مێـژووا وه شیوه‌ێ پییه‌ن و به‌ێازێگ به‌رده‌نگ وه‌ره‌و شێعر هاوردیم. شێعریش له
ئێ سه‌رده‌مه له ناوبه‌ێن مه‌ردم هه‌ر ئه‌و جووره ک یه‌کم جار وه‌تم یه‌ێ چشت
ته‌مسقـێـگ بـۊ؛ یانێ ئیمه باش ته‌رین ده‌رفه‌ت له ده‌سمان بـۊ ئڕاێ یه ک مه‌ردم
بانه ناو گه‌پ شـێـعر. ئیمه له لایه‌ن گه‌ل خوه‌مانه‌و پشتیوانی کریایمن و مه‌ردم
هاز دانه پیمان؛ هه‌ر ئه‌و شیوه ک ئیمه هاز دایمنه ئه‌وان. یه بـۊ ک هاتیمن
«شێعر» نـۊسایم و به‌رده‌نگ داشتیم؛ باوه‌ڕم یه‌سه که گاهه‌س به‌رده‌نگ ئیمه
بێشتر له زاراوه‌یل تره‌ک بـۊ ک له ناو کرماشان وه پێ نـۊسان یا قسه کردن ته‌نانه‌ت
زوان فارسیـیش. ئیمه ئه‌و سه‌رده‌مه دایمنه سه‌ر و ئـێرنگه هایمنه سه‌رده‌م
تره‌ک که بتـۊیه‌نیمن دوجاره وه گه‌رد ره‌وت جیاوازێگ هه‌ر ئه‌و به‌رده‌نگه‌یله
وه‌ره‌و شـێـعر ئاوانگارد (شێعر نوو یا شێعر تازه) باریم. ئێ نووڕگه و ئێ
ئامانجه ئێرنگه ئڕا ئیمه یه‌ێ خاڵ دیاریه که هه‌ر لـێـوا مه‌نـێـه و له
بانێ کار که‌یمن. ئێ ره‌وت گه‌ورا هه‌وه‌جه‌س ک وه یه‌ێ ئاراوه‌ێ دیاریـێگ بڕه‌سێـد؛
یانێ هه‌رسه‌ێ ئیمه دێـریم له باوه‌ت شێعر ئاوانگارد کار که‌یمن؛ به‌ڵام هێمان
له‌واێ پرتووکه‌یلێگ ک هاوچه‌رخه‌یل خوه‌مان له ئدامه‌ێ شێعر کیش داربڵاو کردنه؛
شێعر ئازاد ئه‌و جی به‌رده‌وامه له ناو مه‌ردم وا نه‌کردێـه.
ــ ئه‌گه‌ر ئمکانێ هه‌س؛ که‌مێگ له‌باره‌ێ ده‌سڵاته‌یل
شێعر ئازاد ئڕامان گه‌پ بێـه‌ین و بـۊشین که ده‌سمێیه‌ت دان شێعر ئازاد ئڕاێ سقان گرتن و بتاو بۊن بنه‌ماێ زوان کوردی
(زوورم کوردی کرماشانی)؛ تا چ ئه‌ندازه‌ێگ بویه؟
شێعر ئازاد له وڵاته‌یل تره‌ک وه یه‌ێ ئاراوه‌ێ
دیاریـێـگ ره‌سییه؛ به‌ڵام له کرماشان لێـوا نییه و ته‌نیا له ناوبه‌ێن یه‌ێ
بــڕ تایبه‌تیـێگ شوون پاێ دیاریه. شیعر ئازاد کوردی ئێرنگه باێه‌س یه‌کێگ له
مه‌به‌سته‌یل سه‌ره‌کی ئیمه بوود. شێعر ئازاد له زاراوه‌ێ کوردی خوارین، هێمان
له ناو مه‌ردم ئه‌و جووره که هه‌وه‌جه‌س؛ پێشوازی له‌لێ نه‌ۊیه و چوودنه یه‌ێ
هه‌نازێگ که باێه‌س له بانێ کار بکریه‌ێـد و بێ گومان هه‌وه‌جه‌ێ دیاری ئیمه یه‌سه
ک فره له شاعره‌یل و ده‌سڵات داره‌یل، بتـۊیه‌نن به‌رده‌وامی وه ئێ ره‌وت گه‌ورا
بێـه‌ن. وه ده‌روه‌چ تره‌که‌و ئه‌گه‌ر بتوام بـۊشم؛ ره‌وت شێعر کوردی له کرماشان
دۆ به‌شه. یه‌ێ باوه‌تێ ک به‌رده‌نگ هاتـێه‌سه پاێ کار و یارمه‌ت ئیمه داس، به‌ڵام
به‌ش تره‌ک هێمان نه‌تـۊیه‌نستـێه جی دیاری خوه‌ێ پێا بکه‌ێـد.
به‌ڵام له‌باره‌ێ شێعر ئازاد باێه‌س بـۊشم ک ئدامه‌ێ
بنچینه دار و نه‌ته‌وه‌ئی سرۆشت شێعره! له ته‌مام وڵاته‌یل هه‌س، له وڵات ئیمه‌یش
باێه‌س شوون خوه‌ێ وه دی بکه‌ێـد. ئێرنگه ئێ زوان ئیمه چ ده‌سڵاته‌یل و ده‌ره‌تانه‌یلێگ
له‌ێ باوه‌ته‌و دێـرێـد؛ خوه‌ێ تـۊیه‌نێـد گه‌پ جیاوازێگ بوود به‌ڵام من هه‌رده‌جار
وه‌تمه ک ئیمه هایمنه ناو یه‌ێ راوهات قه‌ل و ناکامێگ. وه ئێ مدووه ک زوان
ئیمه ئامووزش نیه‌ێـر‌یه‌ێـد یا وه‌پێ نیه‌نـۊسیه‌ێـد؛ فره له که‌سه‌یل وه‌ل ئێ
گه‌په‌و تـۊش گیچه‌ڵ تیـه‌ن ته‌نانه‌ت خوه‌مانیش ک وه‌خت بێشترێگ ئڕا ئێ کاره
نایمنه؛ هه‌میش کیشه‌یل تایبه‌تی خوه‌مان دێـریم. هه‌ناێ زوان ده‌رفه‌تێگ ئڕا
ئامووزش نێاشتوود؛ بێ گومان ئه‌و زوانه له کات نـۊسانیش تـۊش کیشه‌یل فره‌ێگ
تیـه‌ێـد. به‌ڵام چشتـێگ ک من وه مدوو ئه‌زموون خوه‌م تـۊیه‌نم گه‌پ بێـه‌م یه‌سه
ک من هیچ کیشه‌ێگ له‌ێ باوه‌ته نیه‌ۊنم ک ئیمه شێعر ئاوانگار کار نه‌که‌یمن.
ــ وه نووڕگه‌ێ جنابـد، هه‌وه‌جه‌ێ ئه‌ده‌بیات ناوچه‌ێ خوه‌مان
له سه‌رده‌م ئمڕوو هـۊرده‌و بـۊن له بان کام له ئێ دۆ باوه‌ته‌سه؟ شێعر یا
تـێکست؟ (مه‌به‌ستمان له تـێکست؛ وه‌رگێڕان، چیرۆک، وتار و رخنه‌س)
باێه‌س بزانیم له هه‌ر شوونێگ که زوان، بێ ده‌سڵاته؛ یه‌کم
ده‌سمێه‌ت ئڕا زوان، شێعر وه‌تنه و ئیمه ئێرنگه له‌ناو ئه‌ده‌بیات وڵات خوه‌مان
ئێ نووڕگه وه چه‌و دۊنیمن ک شێعر هێمان یه‌کم قسه که‌ێـد. هاتێ که‌م تا کوتێ به‌رهه‌م
تێکست هاتـۊدنه ده‌یشت؛ به‌ڵام ئایا ئێ تێکسته چه‌نێ وه کارمان هاتـێـه؟ چه‌نێ
تـۊیه‌نستـێـه کارگه‌ری بنـه‌ێـدن؟ ته‌نیا له باوه‌ت مێـژووئی ده‌س پێ کردنه.
هه‌رسه‌ێ تا ئێ سه‌رده‌مه تـێـکسته‌یل پڕهازێگ بڵاو بۊیه؛ ئه‌گه‌ر بتـوام ناو
بارم؛ باێه‌س وه به‌رهه‌م نووسه‌ره‌یلێگ له‌واێ ئاکـۆ جه‌لیلیان، مه‌سعوود قه‌نبه‌ری،
ئازاد ئقباڵی، نه‌سرین باباخانی، سادق سامه‌ره‌ئی و... ئاماژه بکه‌م. به‌رهه‌م
تـێکست هه‌س به‌ڵام وه راس هێمان فره له‌ڕه و جارێ سقان نه‌گردێه. یه تیه‌ێدنه
بان یه‌کم پرسێارمان ک وه‌ختێگ زوان ئامووزش نێـریه‌ێد؛ ته‌نیا هـۆنه‌ر ده‌م ده‌س،
شێعره. له جه‌هان سێـمیش هـۆنه‌ر شێعر، مێژوو تایبه‌تی خوه‌ێ دێـرێـد. یانێ هه‌ناێ
تیه‌یمن و تماشا که‌یم؛ دۊنیمن ک له وڵاته‌یل جه‌هان سێـمی؛ شێعر هه‌میشه وه
بوونه‌ێ یه‌ێ ده‌سڵات یا نووڕگه‌ێگ له ژیان کارگه‌ری داشتـێـه. منیش وه‌ل ئیوه
هاوڕێـم ک شێعر ئیمه پا وه پاێ تـێـکستمان وه‌ره‌و نووا ناتـێـه.
ئه‌زموون نیشان داس ک ئه‌ده‌بیات کرماشان ئه‌گه‌ر له سه‌رده‌مێگ
له باوه‌ته‌یل جیاواز دۊیا که‌فتـێیه؛ له‌نوو خوه‌ێ وه ئه‌و دۊیاێ زاراوه‌گان
کوردی ره‌سانـێیه.
ــ وه نووڕگه‌ێ خوه‌دان؛ که‌ڵک وه‌ر گرتن له بنه‌ماێ
ئـۆستووره‌ئی زوان، باوه‌ڕه‌یل مه‌ردم کورد و ده‌سڵاته‌یل فـۆلکـلۆر تا چ ئه‌ندازه‌ێگ
تـۊیه‌نێـد له بان قــۊل کردن زه‌ێـن و فام خوه‌ێنده‌وار و ده‌سمێیه‌ت دان وه نـۊسه‌ر،
کارگه‌ری داشتوود؟
بنووڕن! هـۆنه‌ر conceptual یا مه‌فهوومی، مێژوو دریژێگ
له پشت خوه‌ێ دێـرێـد؛ هه‌ناێ ئیمه له بانێ هـۊرده‌و بـۊم؛ دۊنیمن ک له‌ناو هه‌ر
وڵاتـێگ هه‌م تایبه‌تمه‌ندیه‌یل زوانی هه‌س و هه‌م تایبه‌تمه‌ندیه‌یل کانسپتی یا
مه‌عنایی (تـۊیه‌نێ ئـۆستووره بوود یا باوه‌ڕ، مه‌ته‌ڵ و رێـوڕه‌سمه‌یل دیاری)
یانه گشتـێیان تـۊیه‌نن وه هه‌ر که‌سێگ ک له بواره‌یل جیاواز کار هـۆنه‌ری که‌ێـد،
ده‌سمێه‌ت بێـه‌ن. وه راس چشتێگ ک پشتگری له ئیمه که‌ێدن و یارمه‌تمان ده‌ێـد؛
هه‌ر ئێ هـۊر و فام و باوه‌ڕه‌یله‌سه. نووڕگه‌ێگ ک مه‌ردم ناوچه‌ێ ئیمه وه ژیان
دێـرن یا ده‌روه‌چێگ که وه پێـیه‌و تماشاێ مه‌رگ و خوه‌شی و سرۆشت که‌ن؛ تـۊیه‌نێـد
جیا له ئافراندن که‌نسپت، جیاوازی و تایبه‌تمه‌ندی بخه‌ێدنه رێ.
وه راس ئیمه له‌ێ باوه‌ته‌و پشتمان فره پـڕه و ناسنامه‌ێ
ده‌وڵه‌مه‌ن و ره‌سه‌نێگ دێـریم. زانیمن فره له نووسه‌ره‌یل ده‌هه‌ێ په‌نجاێ
کرماشان هاتن هه‌ر له‌ێ باوه‌ته‌یله که‌ڵک وه‌رگرتن و له‌ناو کارێانیش سه‌رکه‌وتوو
بـۊن. ئڕا نموونه‌ێ دیاری تـۊنم وه نووسه‌ره‌یلێگ وه‌کوو نه‌مر ده‌رویشیان، عه‌لی
محه‌مه‌د ئه‌فقانی و مه‌نسوور یاقووتی ئاماژه بکه‌م. له ناو شێعریش ئیمه ئێ
مژاره وه کار گردیمنه؛ لان که‌م له یه‌کم ره‌وتـێگ ک ئڕا شێعر کوردی به‌رده‌نگ
کووه‌و کردیم، کارگه‌ری و ده‌سکه‌فت ئیمه هه‌ر وه مدوو ئێ ده‌وڵه‌مه‌نی زوانه
بویه ک فره له‌ێ باوه‌ته‌و ده‌سمێه‌تمان داس. یانه چشته‌یلێگن ک ئیمه نیه‌تـۊیه‌نیم
بشاریمنه‌وه‌ێ و چه‌ومان وه رۊێ بوه‌سیم.
ــ ئه‌گه‌ر هاوڕێ بـۊن؛ بایمنه سه‌ر ئه‌ده‌بیات کرماشان و
بێشتر له بانێ هـۊرده‌و بـۊم؛
ئایا شێعر کوردی له کرماشان تـۊیه‌نستـێه هاولف ئه‌ودۊیاێ
ناوچه‌یل کورد؛ وه‌ره‌و نووا بچـوودن و خوه‌ێ وه به‌رده‌نگه‌یل جیاواز ئه‌ده‌بیات
کوردی بـناسنـێـد؟
باوه‌ڕم یه‌سه ک شێعر کرماشان؛ چه‌ن تووک داسه‌و تـۊیه‌نیمن
شێعر نوو له کرماشان شێعر کوردییش وه حساو باریم ک جیا له گه‌پ هه‌بوونێ ک وه‌رجه‌ێ
له یه لان که‌م له بیست ساڵ له‌یه‌وه‌ر دیاری کریاێه؛ به‌ڵام ئمڕوو تـۊیه‌نیمن
بـۊشیم ک شێعر کوردی کرماشان و ئیلام جیا له ره‌وت چه‌ندیه‌تی، له باوه‌ت چۆنیه‌تی؛
وه شیوه‌ێ ئاگادارانه و خاسێگ وه‌ره‌و نووا هاتنه.
باێه‌س بزانیم و دیاری بکه‌یم ک ئاوات و چاوه‌ڕوانی ئیمه
له ئێ زاراوه چه‌س؟ ئایا هیواێ خوه‌مان له زاراوه‌ێگ که هڵاێه دوێس په‌نجا
گله رۆژنامه له پشت خوه‌ێ دێـرێـد؛ باێه‌س بخه‌یم وه‌ل زاراوه‌ێگ که ته‌نانه‌ت
له ئیلام و کرماشان هێمان رۆژنامه‌ێ سه‌ربه‌خـۆێگ ئڕا خوه‌ێ نه‌ێـرێـد؟
به‌ڵام ئه‌گه‌ر بتـوایم ته‌مام ئێ شێوازه‌یله بنه‌یمنه
شان یه‌ک و تماشاێ گشتـێیان بکه‌یم؛ شێعر کوردی کرماشان یه‌ێ شێعر چۆنیه‌تیه ک
کارگه‌ری خوه‌ێ داشتـێیه. ته‌نانه‌ت وه جیگاێ که‌سێگ که خوه‌م شێعر فارسی نـۊسم؛
من باوه‌ڕم یه‌سه ک شێعر فارسی کرماشان له نووڕگه‌ێ چـۆنیه‌تی له شێعر کوردی که‌فتـێه‌سه
دۊیا. ئیمه خه‌ریکه ک بچیمنه ناو به‌ره‌ێ سێـیم نـۊسان و سه‌رکه‌وتن گه‌وراێگ
ئڕا ئێ شێعره وه ده‌س هاتـێیه. ئێ
پێـشوازی خاسه له ناو نه‌سڵ جوان تریش هه‌س. یانه گشتێ دوجاره هه‌ڵگه‌ردنه سه‌ر
نووڕگه‌ێ «بوودریار» ک له پرسێار پێـشروو ئاماژه وه پێ کردیم.
ــ بانان ئه‌ده‌بیات کرماشان له سه‌رده‌م هاوچه‌رخ ئڕا چ
ئاسووێگ وه‌ره‌و نووا چـوود؟
گه‌پ دان له‌باره‌ێ بانان شێعر فره سه‌خته و کارێگ نییه
ک ئاێم بتـۊیه‌نێ وه ئاسانی نووڕگه‌ێ خوه‌ێ بـۊشێـد؛ به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئمڕوو له‌ناو
جه‌هان تماشا بکه‌یم و بزانیم ئایا باوه‌ت شێعر له دنیا گرنگ هه‌س یا نه؟ ئایا
ئاوات خوازی ئیمه له شیعر له رۊ ئاگادارییه؟ ئایا شێعر تـۊیه‌نستـێه ئڕا هه‌وه‌جه‌یل
جیاواز مه‌ردم وڵامێگ بێاشتوود؟ من باوه‌ڕم یه‌سه ک شێعر له سه‌رده‌م هاوچه‌رخ
وه‌ره‌و ئاسووێگ چوود ک بنه‌ماێ تایبه‌تی خوه‌ێ دیاری بکه‌ێـد و جیاوازی خوه‌ێ بخه‌ێـدنه
ده‌یشت؛ و هه‌ر لـێـوا شێعرێگ مه‌به‌ست سه‌ره‌کی منه؛ یانێ جوورێگ شێعر هه‌س ک له
جه‌رخه‌یل گه‌وراێ زانستی له‌باره‌ێ گه‌پ ده‌ن و له زانکـۆه‌گانیش وه چه‌و یه‌ێ
مه‌به‌ست دیاری باێه‌خ دانه‌سه پێ و له‌بانێ هـۊرده‌و بـۊنه. به‌ڵام بڕێگ تره‌ک
هه‌ن که شێعر ئڕاێان لـمـر سه‌ره‌کی کۆمه‌ڵگا نییه. ئه‌گه‌ر بایمن و هه‌ر ئێ
روداوه له ناو شێعر فارسی شییه‌و بکه‌یم؛ ئایا ته‌مام مه‌ردم شێعر ئازاد فارسی
خوه‌نن؟ زه‌مان فره‌ێگ نییه ک ئێ ره‌وت نووخوازیه بنه‌ماێ بتاوێگ پێا کردێه و
بێ گومان ئڕا یه ک بتـواێـد یه‌ێ هه‌ست و نووڕگه‌ێ هه‌زار ساڵه‌ێ گه‌ل بگـووه‌ڕنـێـد؛
هه‌وه‌جه وه ده‌رفه‌ت بێشترێگ دێـرێـد.
هه‌رسه‌ێ له ناوچه‌یل کرماشان و ئیلام پرتووک فره‌ێگ بڵاو نه‌کردیمنه ک بتووایم
ئاوت و چاوه‌ڕوانی فره‌ێگیش داشتـۊم.
ــ ئه‌گه‌ر بتـواین وه کیشه‌ێ دیاریـێگ له ئه‌ده‌بیات
کوردی ئمڕوو له ناوچه‌یل کرماشان و ئیلام ئاماژه بکه‌ین؛ زوورم له چ باوتێگه‌و
ئڕامان گه‌پ ده‌ین؟
یه‌کێگ له گیچه‌ڵه‌یل و مه‌ته‌رسیه‌یلێگ که ئڕا شێعر
کوردی له کرماشان و ئیلام هه‌س؛ باێه‌خ دان بێ وه‌لیفه‌ت وه «عام گرایی» و به‌رز
کردن ئێ باوه‌ڕسه ک شێعر ته‌نیا ئه‌مرازێگ ئڕا خوه‌شی و هه‌زبردنه. ئێ گیچه‌ڵه
تـۊیه‌نێـدن ده‌سڵاته‌یل تایبه‌تی له شێعر بگرێـد و شێعر له ره‌وت سه‌ره‌کی خوه‌ێ
گله‌و بێـه‌ێـدن و له جه‌رخه‌ێ کارامه بـۊن بارێـدنه ده‌یشت. بڕێگ هه‌ن ک گاهه‌س
ده‌ره‌قه‌ت نێاشتوون یا خوه‌شێان ناتـێـه؛ تـووان و ته‌قه‌لا که‌ن که وه‌گه‌رد
ته‌حریک هه‌ست مه‌ردم و ده‌سمێه‌ت گرتن له میدیاگان؛ ناونیشانێگ ئڕا خوه‌ێان وه
ده‌س بارن؛ به‌ڵام باێه‌س بێ زانن ک یانه به‌رده‌وام نیه‌مینن و ته‌نیا له سه‌رده‌م
کوڵێگ وه ئامانج خوه‌ێان نزیکه‌و بوون. ئه‌ڵبه‌ت خوه‌م له زانکـۆ «رسانه» خوه‌نیمه‌و
وه ده‌سڵاته‌یل میدیا باوه‌ڕ دێـرم به‌ڵام باێه‌س ئاگادار بـۊمن ک وه بوونه‌ێ ده‌ره‌تانه‌یل
میدیا نه‌خڵه‌تیه‌یم و تـۊش گیچه‌ڵ «عوام گرایی» نایمن. وه ده‌روه‌چ تره‌که‌و؛
ئافراندن به‌رهه‌مه‌یل «عوام گرایانه»ێ ئیمه‌یش تـۊیه‌نێـدن کیشه و خسارێگ ئڕا
نووڕگه‌ێ مه‌ردم بوود و باوه‌ڕ مه‌ردم بارێدنه سه‌ر یه ک شێعر هه‌ر یه‌سه و چشت
تره‌ک نییه. ئیمه باێه‌س بزانیم و ئاگادار بـۊم ک وه چ شیوه‌ێگ کار بکه‌یم تا
هه‌م شێعر سه‌ربه‌رز بمینێ و ده‌سڵاتێ له کیس نه‌چوود و هه‌م بیر و باوه‌ڕ به‌رده‌نگ
وه‌ره‌و ئاسووه‌یل به‌رزتر بارریمن. به‌رده‌نگ خوه‌ێ باێه‌س به‌ش گه‌وراێگ له به‌رهه‌م
بوود.
ــ له په‌رتخ ئێ وه‌ت و وێـژه؛ له‌باره‌ێ به‌رهه‌مه‌یلێگ
که ئێـره‌نگه له سه‌رێان کار که‌ین یا کتاوه‌یل ئاماده‌ێ چاپ خوه‌دان له هه‌ر
دۆ زوان فارسی و کوردی ئڕامان بیوشن؟
بـڕێارم یه‌سه که له ساڵ 97، دۆ یا سێ کوومه شێعر بڵاو
بکه‌م. یه‌کێگ له لێیان کوومه شێعرێگ وه زوان فارسییه که له بڵاوگه‌ێگ له
ته‌ێران تیه‌ێـدنه ده‌یشت. له‌باره‌ێ پرتووک تره‌ک؛ چه‌ن ساڵێگ هه‌س ک خوه‌م وه
روانگه‌ێ دیاریـێگ له‌ناو شێعر ئازاد ده‌س پێـا کردمه و ئامانجم یه‌سه ک ئێ
کوومه شێعره ئمساڵ وه ده‌س به‌رده‌نگه‌یل شێعر بـڕه‌سێـد.
و هاتێ ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌تـێگ بێاشتووم کتاوێگ له شێعره‌یل
کڵاسیک خوه‌میش وه چاپ بێیه‌م.
هـێـوادارم چه‌رخه‌ێ به‌ربڵاوبۊن باێه‌خ بێشترێگ پـێـا بکه‌ێـد
وشاعره‌یل و نووسه‌ره‌یلمان بێشتر شوون ئێ کاره بگرن، چۆنکه وه راس کۆمه‌ڵگاێ
ئیمه هه‌وه‌جه دێـرێـد؛ هه‌ر ئه‌و جووره ک «بورخس» ئـۊشێـد بهشت یه‌ێ جاێگه وه‌کوو
کتاوخانه. ئامانج گشتـێمان باێه‌س یه بوود ک پرتووکه‌یل پڕهاز و به‌نرخ بڵاو بکه‌یم
تا کارگه‌ری بێشترێگ له به‌ێن مه‌ردم داشتوود و له دریژاێ مێژوو به‌رده‌وام
بوون. باوه‌ڕم یه‌سه ک له باوه‌ت چاپ کتاو نه‌باێه‌س نووڕگه‌ێ سه‌رده‌می بێاشتـۊم.
کار نه‌شر هاتێ شیوه‌ێ ئاڵشت بوود؛ به‌ڵام هه‌میشه یارمه‌ت گه‌وراێگ و نووا چین
کۆمه‌ڵگا ده‌ێـدن و باێس بوودن ک ده‌روه‌چێگ وه‌ره‌و رخنه و خسار ناسی واز بکه‌یم.
و له ئاکامیش هه‌رچێ به‌رهه‌مه‌یل بێشترێگ بڵاو بکه‌یم؛ ده‌سمێه‌ت فره‌ێگ وه
زوان خوه‌مان دایمنه.
ئڕا یه ک وه‌خت ناین و وه پرسێاره‌یل ئێ وه‌ت و وێـژه
جواو داین؛ له لیدان سپاس و قه‌ێرزانی که‌یم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر